De Tienerschool in Sneek heeft een heel eigen visie op onderwijs ontwikkeld. De nieuwe school, gestart in september 2018, heeft een jaar de tijd genomen om daar samen met de dames van Stichting Nieuw Onderwijs over na te denken. Het is een hele bijzondere school waar leerlingen van de bovenbouw van het po en van de onderbouw van het vo samen werken en leren.
Het begint met een visie op onderwijs
De ontwikkelcircel in de klas…
Belangrijk in de visie van de Tienerschool is dat leren betekenisvol moet zijn en dat de tieners “eigenaar” zijn van hun eigen leren. Kenmerkend is ook dat het leren niet alleen in de school, maar ook nadrukkelijk daarbuiten plaats kan vinden. Bijvoorbeeld in de vorm van stages en bezoeken aan instellingen, bedrijven en musea.
Als je als school meer vak-geïntegreerd wilt werken en leerlingen zelf wilt laten nadenken over wat ze willen leren, dan vraagt dat nogal wat van de school. En daarvoor heeft de Tienerschool dan de tijd genomen. In haar onderwijsvisie organiseert de school het leren middels een aantal werelden zoals de maatschappelijke, creatieve en wetenschappelijke wereld. Middels een ontwikkelcircel krijgen de stappen in de vakoverstijgende projecten vorm.
Ook nu de school gestart is neemt het team tijd om te reflecteren, te plannen en ontwerpen. Want daar komt veel bij kijken …
Onderwijsconcept concreet maken: Curriculaire spinnenweb
Een bekende metafoor om naar onderwijs (het curriculum) te kijken is het Curriculaire spinnenweb van Jan van der Akker/SLO. Daarin wordt duidelijk dat de verschillende elementen die van belang zijn in onderwijs in balans moeten zijn, anders breekt het spinnenweb en werkt het niet.
Centraal in het spinnenweb staat de visie: hoe kijkt de school tegen leren, het curriculum, aan? Daar heeft de Tienerschool goed over nagedacht. Vervolgens gaat het om de uitwerking. Het Curriculaire spinnenweb laat zien dat een visie zich moet vertalen naar o.a. de doelen, inhouden, de leeromgeving, de activiteiten, de rollen van docenten en evaluatie/toetsing.
Inzet van het IMYC
Het team van de Tienerschool is creatief, ambitieus en gedreven. Ze ontwikkelen zelf veel bij het operationaliseren van de visie. Het is daarbij ook van belang om goed te kijken welke instrumenten je daar als school voor kunt inzetten, om niet alles helemaal vanuit het niets te hoeven maken. Gelukkig is er op het gebied van betekenisvol en vakken-geïntegreerd onderwijs ook wel één en ander te vinden. De Tienerschool is in zee gegaan met het curriculum van het International Middle Year Curriculum, het IMYC. Dat biedt al een heel aantal van de elementen die ook in het Curriculaire spinnenweb genoemd worden: doelen/leerlijnen, suggesties voor activiteiten en evaluaties in de vorm van rubrics-assessments. Van belang is natuurlijk dat de visie van het IMYC curriculum aansluit op dat van de school: betekenisvol onderwijs, vakkenintegratie en ruimte voor de leerling voor eigenaarschap in het eigen leren.
Onderwijs ontwerpen: een digitaal platform helpt
De Tienerschool is eigenaar van haar eigen onderwijs. In dat onderwijs krijgen leerlingen (de tieners) meer ruimte. Het vraagt veel van het team, maar het is ook geweldig leuk en uitdagend om je school- eigen onderwijsvisie te vertalen in activiteiten. De leerlijnen van IMYC, de suggesties voor de activiteiten en de assessments zijn voor de school opgenomen in het digitale leerplatform Bloomwise. De eigen structuren, de werelden en de ontwikkelcircel, krijgen ook een plaats in Bloomwise. De leeromgeving wordt gebruikt voor het plannen van de activiteiten, het over- en inzicht houden op de voortgang, ook in relatie met de leerlijnen. De school arrangeert dus zelf en zet de leermiddelen van IMYC op een hele flexibele manier in. Eigen activiteiten en inhouden worden opgenomen in de leeromgeving. Ook worden de leermiddelen van de Stercollectie van VO-content gebruikt. Het arrangeren van de middelen van het IMYC is wat betreft de makers prima, sterker nog: zo zien ze het zelf het liefst.
De toekomst?!
Openbaar onderwijs in Sneek heeft met de oprichting van de Tienerschool stappen gezet om in een samenwerking tussen po en vo onderwijsvernieuwing vorm te geven. De Tienerschool in Sneek is daarin niet de enige. Op meerdere plekken in Nederland starten nieuwe scholen of wordt binnen bestaande scholen ruimte gecreëerd om vernieuwing ruimte te geven.
Dit ligt in de lijn waar nu landelijk ook binnen curriculum.nu gekeken wordt naar de toekomst van het onderwijs. Er zou meer samenhang tussen vakken moeten komen, en de overladenheid moet minder. Ook is het van belang dat scholen goed weten wat de hoofddoelen van het onderwijs op het gebied van kennisoverdracht, persoonlijke ontwikkeling en voorbereiding op deelname aan de maatschappij zijn. Scholen hebben ruimte om hun eigen curriculum in te vullen op basis van hun visie. Dat is een toekomst om je voor in te spannen …
